Môi trường làm việc đang bước vào thời kỳ bình thường mới hậu Covid. Trong đó, công nghệ tiếp tục thúc đẩy văn hóa "làm việc ở bất kỳ đâu" và những phương pháp lấy con người làm trọng tâm vẫn là tiêu điểm. Đồng thời, các doanh nghiệp tiếp tục chật vật tìm cách giữ chân những nhân viên có giá trị khi mà quá trình chuyển sang vũ trụ kỹ thuật số ngày càng tăng tốc. Tất cả đều là bối cảnh cho những xu hướng chính sẽ thống trị năm 2023.

1. Công nghệ VR trong công việc

Thực tế tăng cường (AR) và Thực tế ảo (VR) liên tục tạo nên những làn sóng trong vài năm qua. Đặc biệt, VR đang tiến tới trở thành tâm điểm trong năm 2023.

Lý do rất rõ ràng. Hãy lấy chương trình đào tạo làm ví dụ: 34% công ty cho biết VR và vũ trụ kỹ thuật số có thể là cách hiệu quả hơn để đào tạo, phát triển nhân viên của mình. Khi so sánh với chương trình đào tạo trực tiếp, VR đẩy nhanh tốc độ học hỏi của nhân viên gấp 4 lần. Những người được đào tạo bằng VR tự tin hơn đến 275% khi thực hành kiến thức đã học.

VR cũng đang ngày càng tiên tiến hơn nhờ mọi người vẫn tiếp tục áp dụng hình thức làm việc kết hợp. Khi làm việc từ xa, khả năng cộng tác trực tiếp sẽ hạn chế, từ đó có thể khiến nhân viên thấy mệt mỏi vì gọi video do không thấy được ngôn ngữ cơ thể của đồng nghiệp cũng như những dấu hiệu giao tiếp phi ngôn từ khác.

Tuy nhiên, những ứng dụng như Workrooms và nhiều ứng dụng khác sẽ ngày càng mở rộng tiềm năng cho các cuộc họp trực tuyến hoàn toàn chân thực. Trong một cuộc họp như vậy, mọi người sẽ có cảm giác như đang ở cùng phòng, qua đó mở ra cơ hội cho phương pháp cộng tác hoàn toàn mới và thay đổi cách các đội ngũ làm việc với nhau.

2. Thế hệ Z gia nhập lực lượng lao động

Thế hệ Z hiện đang dần rời ghế nhà trường để đồng loạt bước chân vào thế giới công việc, mang theo mình kỳ vọng mới về việc làm. Họ là thế hệ ít có khả năng sẽ duy trì công việc nhất nếu cảm thấy không hài lòng, dù là vì giá trị không phù hợp, lương không đủ hay không được xem trọng. Nếu như âm thầm từ bỏ là xu hướng của năm 2022 thì thế hệ Z đã tiến lên bước nữa với xu hướng "xin việc trong giận dữ". Nghĩa là họ xả cơn giận với sếp hay công việc bằng cách nộp đơn hàng loạt cho các công việc khác, với hy vọng sẽ có người đưa ra lời mời hấp dẫn hơn.

Hình thức làm việc kết hợp, chương trình hỗ trợ sức khỏe tinh thần và tính đa dạng là những yếu tố mà Thế hệ Z đặc biệt ưu tiên trong công việc. 46% Thế hệ Z cho biết hầu như lúc nào họ cũng thấy căng thẳng hoặc lo âu, trong đó khối lượng công việc là nguyên nhân chính. 63% Thế hệ Z cảm thấy hình thức làm việc kết hợp cũng như chương trình hỗ trợ sức khỏe tinh thần trong công việc là cách hiệu quả để nâng cao năng suất và cải thiện sức khỏe tinh thần.

3. Làm việc theo hình thức kết hợp

Dù không mới nhưng xu hướng làm việc từ xa được kỳ vọng sẽ phát triển hơn nữa trong năm 2023. Nếu như đại dịch bùng phát kéo theo hình thức làm việc từ xa hoàn toàn được áp dụng rộng rãi thì xu hướng hiện nay ngày càng thiên về mô hình kết hợp. Với mô hình này, mọi người sẽ đến nơi làm việc một số ngày trong tuần và làm việc từ xa trong những ngày còn lại. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục trong năm 2023. Cụ thể, các công ty sẽ muốn nhân viên đến văn phòng ít nhất là một số ngày trong tuần. Bằng chứng là số lượng tin tuyển dụng công việc từ xa hoàn toàn đang giảm xuống.

4. Động lực về tính bền vững

Trước bối cảnh cuộc khủng hoảng khí hậu đang trầm trọng thêm, tính bền vững và thân thiện với môi trường ngày càng trở nên quan trọng với các doanh nghiệp. Năm 2022, 79% các giám đốc điều hành công ty nhận định thế giới đang ở giai đoạn bùng phát biến đổi khí hậu, đồng thời cảm thấy áp lực từ các bên liên quan với yêu cầu hoạt động kinh doanh phải bền vững hơn.

Trên toàn cầu, 60% người tiêu dùng cân nhắc đến tính bền vững của sản phẩm và thương hiệu khi mua sắm. Khoảng 1/3 người tiêu dùng có xu hướng chủ động chọn sản phẩm bền vững, kể cả khi đó là thương hiệu họ chưa từng sử dụng. Với động lực này, ngày càng nhiều doanh nghiệp chuyển sang mô hình "xanh".

Lực lượng lao động cũng đang thúc đẩy tính bền vững. Năm 2020 83% người tham gia khảo sát cho rằng công ty họ chưa nỗ lực đúng mức để đối phó với biến đổi khí hậu. Khi mà ngày càng có nhiều bằng chứng thực tiễn cho thấy tác động của biến đổi khí hậu đối với hành tinh, nhân viên cũng bắt đầu kêu gọi nâng cao tính bền vững ngay trong đội ngũ thay vì đợi chủ trương từ cấp trên đưa xuống.

Động lực về tính bền vững lại càng thúc đẩy nhu cầu làm việc từ xa. Trên toàn cầu, hoạt động vận chuyển chiếm 37% lượng phát thải khí CO2 trong năm 2021, trong đó phương tiện đường bộ chiếm tỷ lệ cao nhất. Lực lượng lao động hiện có nhu cầu tiếp tục làm việc tại nhà để góp phấn đối phó với biến đổi khí hậu, cả từ góc độ cá nhân lẫn công việc.

Các doanh nghiệp cũng có khả năng cao sẽ tìm cách lấy chứng nhận B Corp. Tình trạng "tẩy xanh" đã trở thành quá khứ khi các công ty giờ đây đang nỗ lực có bài bản để khắc phục tác động của biến đổi khí hậu.

5. Sức khỏe và tinh thần tích cực

Sức khỏe trong công việc chắc chắn sẽ trở thành một trong những "vũ khí" chính của các công ty trong cuộc chiến giành nhân tài đang ngày càng khốc liệt. Nhân viên rất xem trọng hạnh phúc và sức khỏe, nhưng theo khảo sát của Indeed, chỉ 49% nhân viên cho biết công ty của họ có đo lường những yếu tố này.

Nghiên cứu này còn cho thấy nhân viên càng hài lòng trong công việc thì càng ít có khả năng đi tìm việc khác. Hơn nữa, các sáng kiến về sức khỏe có thể giảm nhẹ tác động nguy hiểm của tình trạng kiệt sức. Vì vậy, rất có khả năng các công ty sẽ tập trung vào phúc lợi và sáng kiến về sức khỏe trong năm tới.

6. Tuần làm việc 4 ngày

Tính đến nay, các trường hợp thử nghiệm tuần làm việc 4 ngày đều đem lại thành công vang dội. Trong Nghiên cứu Tuần làm việc 4 ngày trên toàn cầu, 67% các công ty tham gia cho biết họ chắc chắn sẽ tiếp tục mô hình này thay vì quay lại tuần làm việc 5 ngày truyền thống. Trái với lo ngại, năng suất lao động tăng hoặc giữ nguyên trong giai đoạn thử nghiệm, mức độ hài lòng và sức khỏe của nhân viên cũng cải thiện. Ngoài ra, theo nghiên cứu của Henley Business School, các doanh nghiệp từng thử nghiệm và triển khai tuần làm việc 4 ngày đã tiết kiệm được khoảng £104 tỷ, tương đương với 2,2% tổng doanh thu.

Vậy liệu năm 2023 có đón chào thêm nhiều công ty áp dụng tuần làm việc ngắn hơn không? Theo một khảo sát, 79% nhà tuyển dụng cho rằng tuần làm việc 4 ngày không giảm lương sẽ trở thành hiện thực đến năm 2030. Vì vậy, chúng ta có lý do để kỳ vọng sáng kiến này sẽ không trôi vào quên lãng.

7. Tuyển dụng dựa trên kỹ năng

Từ trước đến nay, trình độ học vấn luôn là một trong những yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến quyết định tuyển dụng. Bằng cấp và trường đại học được cho là những dấu hiệu chính dự báo năng lực làm việc của ứng viên. Tuy nhiên, thế giới công việc đang dần bỏ đi phương pháp này.

Ngày nay, 3/4 các công ty tuyển dụng dựa trên kỹ năng để tìm nhân tài. Phương pháp tuyển dụng dựa trên kỹ năng sử dụng một loạt bài kiểm tra nhắm đến vai trò cụ thể để xác định năng lực làm việc của ứng viên, cũng như những giá trị khác mà họ có thể đem lại cho đội ngũ.

Nhân viên cũng đang tự rèn luyện kỹ năng của mình, đặc biệt là ở giai đoạn trong và sau đại dịch khi mọi người dành thời gian phát triển kỹ năng mới cho công việc, dù là vì ngẫu hứng hay nhằm tìm việc làm. Các công ty nhận thấy nhân viên được tuyển dụng dựa trên kỹ năng cảm thấy vui vẻ và đạt năng suất cao hơn trong công việc so với những người được tuyển bằng các phương pháp khác.

8. Sự đa dạng, bình đẳng và hòa nhập

Môi trường làm việc vốn đã và đang đặc biệt đề cao sự đa dạng, bình đẳng và hòa nhập (DE&I), trong đó bao gồm giới tính, thiên hướng tính dục, tình trạng khuyết tật, sự đa dạng về năng lực trí tuệ. Không chỉ là vấn đề công bằng xã hội, sự đa dạng còn đem lại lợi ích lớn về khả năng sáng tạo và đổi mới nhờ có nhiều quan điểm khác nhau. Tập hợp những người có nền tảng khác nhau sẽ dễ nảy ra ý tưởng độc đáo và có tiềm năng ra mắt thị trường hơn so với nhóm người có nền tảng giống nhau.

Đây cũng là yếu tố mà nhân viên ngày càng xem trọng: 81% nhân viên cho biết họ sẽ cân nhắc nghỉ việc nếu cảm thấy nơi làm việc không có đủ biện pháp đảm bảo sự đa dạng, bình đẳng và hòa nhập.

9. Thăng chức trong nội bộ và nâng cao kỹ năng

Trước chi phí tuyển dụng và tình trạng bất ổn do Đại khủng hoảng lao động năm 2022, không có gì đáng ngạc nhiên khi các doanh nghiệp chú trọng vào nỗ lực giữ chân nhân viên trong năm 2023. Trong chiến lược đó, họ tập trung tận dụng tối đa nguồn nhân lực sẵn có bằng phương pháp nâng cao kỹ năng và thăng chức trong nội bộ hay theo cách gọi của Gartner là "âm thầm tuyển dụng".

Phương pháp này đặc biệt hữu ích với mục tiêu giữ chân nhân viên. Nhân viên vẫn luôn bày tỏ rõ rằng cơ hội học tập là nhân tố chính để quyết định có nhận công việc hoặc đề xuất thăng chức hay không. Khi công ty thăng chức cho nhân viên thay vì thuê người mới, nhân viên sẽ hiểu rằng luôn có cơ hội cho họ.

Phương pháp nâng cao kỹ năng hay đào tạo kỹ năng mới cũng có ý nghĩa tương tự. Để giữ chân nhân viên, các công ty đang tiến hành đào tạo kỹ năng mới để nhân viên làm việc trong những lĩnh vực mà họ đạt hiệu quả cao nhất. Phương pháp này có thể tiết kiệm chi phí hơn so với hình thức tuyển dụng bên ngoài. Vì vậy, đây là xu hướng mà chúng ta có thể sẽ thấy nhiều hơn trong năm 2023.

• Tương lai của công việc
• Vũ trụ kỹ thuật số và VR trong công việc
• Nâng cao kỹ năng cho nhân viên để chuẩn bị cho tương lai của công việc